Je houdt van de natuur en vindt het fijn om prachtige hikes te maken, bijvoorbeeld op vakantie of tijdens workations. Je geniet intens van de rust en ruimte en het liefst breng je dit gevoel ook over op je kinderen, die opgroeien in een wereld waarin dingen alsmaar sneller en haastiger moeten. Je gunt ze de frisse lucht, de mooie omgeving en de gelegenheid te genieten van dingen waar geen stekker aan zit. Helaas zijn kinderen maar al te vaak gematigd enthousiast over de plannen van hun ouders, dus je vraagt je (terecht) af hoe je het hele gezin gemobiliseerd krijgt om samen een mooie hike te maken en er dan ook nog plezier aan te beleven. Omdat kinderen niet met bijgeleverde handleiding de wereld betreden probeer ik je te voorzien van enkele meer en minder voor de hand liggende ideeën en overdenkingen om je familiehike tot een succes te maken, gebaseerd op de vijf meest gehoorde klachten van kinderen tijdens het wandelen.
Familiehike klacht 1: ‘Zijn we er bijna?’
Hoe lang is een familiehike? Niet te lang. Laten we beginnen met stellen dat je de lengte van een familiehike moet afstemmen op het familielid dat het minst ver kan lopen. Over het algemeen kun je met kinderen hun leeftijd in aantal kilometers aanhouden, maar dit is natuurlijk geen exacte wetenschap. Elk kind is anders en je kent je eigen kind het best. Wordt jouw kleuter van vier en een half jaar het liefst getild of rondgereden in de buggy? Maak de afstand wat korter! Heb je een kind van twee jaar dat al lang niet meer in een buggy wil en alles ‘zélf!’ wil doen, dan kun je misschien een klein stukje extra doen. Wil je je hike in twee delen splitsen met een langere pauze voor een maaltijd of picknick? Maak dan niet de fout te denken dat je de afstand kunt verdubbelen. Doe de afstand maximaal keer anderhalf (maak zelf de inschatting of dat haalbaar is) en zorg ervoor dat de lange pauze over de helft van je hike zit.
Houd er ook rekening mee dat alleen afstand niet alles zegt. Hoe zit het met de hoogtemeters? Hoe is het terrein? Probeer jezelf goed voor te bereiden op wat er komen gaat om zo te voorkomen dat je hike te zwaar is voor de kinderen en jij de halve hike aflegt met op elke arm een kind. Twijfel je? Voor kleine kinderen kun je voor de zekerheid een draagzak meenemen. Oudere kinderen kun je heel goed zelf laten meedenken over de route en mee laten beslissen.
Met de allerkleinsten hoef je misschien wel het minst rekening te houden met de afstand. Er zijn geweldige draagrugzakken op de markt die jouw mini me een eersterangs uitzicht op de allermooiste routes bieden en die daarnaast ook nog wat ruimte hebben voor spullen die je onderweg nodig hebt.
Familiehike klacht 2: ‘Ik heb trek/dorst!’
Een open deur misschien, maar van buiten zijn krijg je trek. En van wandelen ook. Hoeveel trek een kind krijgt is van tevoren lastig te bepalen, dus zorg ervoor dat je voldoende snacks meeneemt op je hike. Als het warm is, zorg ervoor dat je voldoende water meeneemt voor het hele gezin of snacks die veel water bevatten, zoals fruit en groente. Is het koud, zorg dan dat je een thermosfles met heet water mee hebt om een warme drank mee te maken. Zelf ben ik erg te spreken over de thermos food containers van het merk Fresk, waarin je gemakkelijk soep mee kunt nemen. Als je dan in een gebied bent waar dat mag, wat is er dan mooier dan zelf een vuurtje maken en een warme beker soep eten na een stuk wandelen. Je zult zien dat als er goed gezorgd wordt voor de innerlijke mens, je klacht nummer drie ook veel minder zult horen. Voor oudere kinderen is het zelf maken van vuur overigens ook een activiteit waar ze een hele wandeling lang naar uit kunnen kijken.
Familiehike klacht 3: ‘Ik heb het koud!’
Je hebt zelf ervaring met hiken en door deze ervaring ben je gewend in diverse weersomstandigheden tóch succesvol op pad te gaan. Houd er rekening mee dat de meeste kinderen in basis goed-weer-hikers zijn en regenachtige dagen de algehele stemming niet per se ten goede komen. Ga je toch op pad in nattere omstandigheden, houd er dan rekening mee dat het daardoor een stuk kouder kan aanvoelen dan wanneer het droog en zonnig is met dezelfde buitentemperatuur. Zorg voor voldoende waterdichte en warme kleding (én schoenen!). In sommige gevallen is het voor korte wandelingen in eenvoudig terrein met kleine kinderen zelfs beter om terug te vallen op old school regenlaarsjes. Alles om de kleine lichaampjes droog en warm te houden. In je rugzak kun je wat fleecedekentjes meenemen voor tijdens de pauzes.
Familiehike klacht 4: ‘Ik verveel me / dit is saai!’
Hoe mooi en bijzonder de natuur in jouw ogen ook is, kinderen hebben een kortere spanningsboog en doorgaans wat meer externe prikkels nodig om geboeid te blijven. Zo heb ik mijn oudste dochter zich met enige regelmaat hardop horen afvragen: ‘Wat vinden grote mensen nou zo leuk aan het steeds opnieuw kijken naar water/bomen/bergen’? Het is dus aan jou als volwassene om ervoor te zorgen dat hiken ook voor de kinderen een prettige ervaring wordt. Je doel is tenslotte om dit positieve gevoel op ze over te brengen. Hier volgen enkele tips om kinderen van verschillende leeftijden bij de hike te betrekken.
1. Maak de route van je familiehike de moeite waard.
Betrek je kinderen bij het plannen van de route en zorg ervoor dat het doel van de hike de moeite waard is of er onderweg voldoende te zien of doen is. Maak je kind daarna verantwoordelijk voor de kaart en de van tevoren uitgestippelde route daarop. Dat is toch veel leuker dan navigeren met een telefoon in je hand? Natuurlijk houd je zelf de route ook (stiekem) in de gaten en spreek je af dat je kind je om hulp vraagt wanneer het onzeker is over de route. Hier komen twee dingen bij elkaar: het gevoel van autonomie en het leren hanteren van een kaart. Wat is het een fantastische prestatie als het einddoel bereikt wordt! Heb je meerdere kinderen die oud genoeg zijn om dit te doen, spreek dan af om elk kwartier/elke kilometer te wisselen van wie de kaart leest. Dit bevordert samenwerking en communicatie omdat er een ‘kaartoverdracht’ moet plaatsvinden. Tijd voor nóg een extra uitdaging? Leer je kinderen een kompas te gebruiken!
2. Maak er een multi-familiehike van.
Heb je vrienden met kinderen? Misschien is het een leuk idee om samen te gaan. Het toevoegen van extra kinderen (en volwassenen) zorgt vaak voor een hele andere dynamiek die de feestvreugde nog weleens ten goede zou kunnen komen. Is er een goede match tussen de gezinnen? Verdiep je dan eens in een groepsreis naar Zweden, waar de mogelijkheden voor hiken eindeloos zijn, evenals de speelruimte voor kinderen.
3. Speel spelletjes tijdens de hike.
Voor kinderen is er niets waardevoller dan tijd doorbrengen met hun ouders en broers/zussen. Het is dan ook super storend voor een vierjarige als papa en mama mijlenver vooruit lopen en honderduit praten over allerlei enorm saaie grote-mensen-zaken. Neem je daarom voor om de familiehikes echt om de kinderen te laten draaien en speel spelletjes met ze! Enkele suggesties:
Hike-and-seek: De natuur biedt vaak een grote variatie aan prachtige verstopplekken. Omdat je met kinderen op pad bent, kun je maar beter genieten van de omgeving dan zo snel mogelijk je doel willen bereiken. Tijd voor een spelletje verstoppertje. Wat is er leuker dan zoeken naar een item dat papa verstopt of zoeken naar je grote broer of zus? Houd er rekening mee dat je dit spelletje alleen speelt in een terrein dat daarvoor veilig en geschikt is voor alle kinderen. Verstoppertje spelen bij steile hellingen met kleine kinderen is vanzelfsprekend een slecht idee.
Ik zie ik zie wat jij niet ziet: Wie kent het niet? Dit spel is meer dan het eerste geschikt om tijdens het wandelen te spelen omdat je voorwaartse snelheid minder geremd hoeft te worden. Kinderen vanaf een jaar 2-3 kunnen die prima spelen en ook de oudere kinderen zijn heel vindingrijk! Voor je het weet ben je bij je pauzeplek.
Outdoor bingo: Zoek online eens naar ‘outdoor bingo’ of ‘nature bingo’ en vind een grote hoeveelheid printables. Je kunt er uiteraard ook zelf eentje maken. Printen, lamineren en meenemen in je rugzak. Neem voor elk kind een bingokaart en een stift mee en ga op pad. Alles wat je onderweg vindt dat op je bingokaart staat, streep je af. Wat je kind kan ‘winnen’ met een volle bingokaart is natuurlijk aan jezelf.
Verzamelen: Neem een mandje of tasje mee op je hike en laat je kind bladeren/takjes/kastanjes/etc. verzamelen om later thuis mee te knutselen. Onderweg kun je alvast een leuke brainstormsessie houden over wat je van al dat moois kunt maken.
Geocaching: Hoewel je hiervoor wel een telefoon nodig hebt, is het hoge schatzoek-gehalte ervan voor veel kinderen een goede manier om een hike leuk te maken en/of houden. Verander je familiehike in een ware speurtocht!
4. Tijd voor een goed gesprek.
Zoals ik al eerder zei vinden kinderen het fijn om oprechte aandacht van ouders te krijgen. Zo ook tijdens een wandeling. Misschien zijn er gezinskwesties die je bezighouden en die je tijdens een wandeling met de kinderen kunt bespreken. Misschien zijn er dingen die je kinderen bezighouden de laatste tijd. Maar er zijn ook spellen op de markt met kaartjes die je kunt gebruiken als gespreksstarter, specifiek gericht op het gezinsleven.
Familiehike klacht 5: ‘Ik ben moe! Ik wil niet meer!’
Ondanks al de moeite die je hebt gedaan om klacht 1 t/m 4 te managen en het nemen van voldoende pauzes, kan er toch altijd vermoeidheid de kop opsteken. Vermoeidheid van de benen of voeten bijvoorbeeld. Of mentale vermoeidheid. Het is nu aan jou om positief te blijven! Vermijd mopperen of klagen en probeer in oplossingen te denken. Een vleugje humor doet het vaak goed. Zo heb ik onze zoon een tijdje geleden een stuk vooruit geholpen door te doen alsof hij een reus was die door het hoge gras stampte en alles verpletterde. Andere kinderen gaan weer lekker op een oppeppend lied. Of misschien ben je een getalenteerd verhalenverteller. Vergeet niet om bij het behalen van het doel te vertellen hoe trots je bent op je kind voor het doorzetten!
Het lijkt er bijna op dat kinderen enorm veeleisende wezentjes zijn en niet zo geschikt om mee te nemen op hikes. Niets is minder waar! Denk maar eens aan alle bovenstaande punten en je zult je realiseren dat een hike voor jezelf óók het leukst is wanneer je weet wat je kunt verwachten, je comfortabel warm en droog bent, voldoende eet en drinkt en tijdig rust. Helemaal geen onrealistische eisen dus. Het enige dat je hoeft te doen is rekening te houden de mogelijkheden van kinderen, zoals je dat met elke andere hikebuddy ook zou doen. Alle bovenstaande punten geven overigens geen garantie op succes. Elk kind is anders en soms blijkt een inschatting van tevoren in praktijk toch anders uit te pakken. Zo hebben we onlangs een korte hike gemaakt met onze jongste twee kinderen (2 en 4 jaar oud) waarbij de omstandigheden een heel stuk kouder en natter bleken te zijn dan gedacht en het terrein toch iets uitdagender. Je kunt je voorstellen hoe vaak ik ze verteld heb hoe trots ik op ze ben. De warme douche bleek de beste beloning voor het doorzettingsvermogen!
In mijn volgende blog zal ik wat dieper ingaan op wat je allemaal meeneemt wanneer je met kinderen een hike gaat maken, maar voor nu heb je de gezelligheid alvast aan je zijde. Veel plezier!
