Het noorderlicht, ook wel Aurora Borealis genoemd, is voor veel mensen een bucketlist item. De afgelopen tijd is dit adembenemende natuurverschijnsel een aantal avonden tot boven Nederland te zien geweest, maar dit zal ongetwijfeld niet de noorderlicht-ervaring zijn zoals die op al die bucketlists bedoeld wordt. Het maakt je wel nieuwsgierig, want hoe, waar en wanneer kun je Lady Aurora nu het best ontmoeten? Hoe vergroot je nou je kansen?
Het noorderlicht uitgelegd
Om op jacht te gaan naar het noorderlicht is het belangrijk om te weten wat het is en hoe het ontstaat. In feite is het zo dat wanneer elektrisch geladen deeltjes van de zon onze atmosfeer binnen weten te dringen via de noordpool (of in het geval van het zuiderlicht via de zuidpool), ze daar botsen met zuurstof- en stikstofmoleculen. Door de reactie die bij deze botsing plaatsvindt ontstaan er lichtdeeltjes die wij het noorderlicht noemen. Meestal is dat groen, maar er is ook met enige regelmaat rood, blauw of paars waar te nemen. In dit eenvoudige filmpje kun je zien hoe dat werkt.
De ideale omstandigheden voor het noorderlicht
Foto’s van het noorderlicht heeft iedereen weleens gezien. De beelden zijn altijd gemaakt in de nacht en de reden daarvoor is heel simpel: het noorderlicht is minder fel dan daglicht en daarom is het noorderlicht bij dag niet waar te nemen. De eerste en heel belangrijke omstandigheid om Aurora Borealis te vinden is dus duisternis.
In samenhang met het eerste criterium is ook je positie op onze planeet van belang. Behalve dat het noorderlicht ontstaat rond de noordpool en het dus vanzelfsprekend gemakkelijker is om daar dichterbij te zijn, hangt je locatie ook samen met de daglichtperiode. Hoe noordelijker je komt op de aardbol, des te langer zijn de nachten in de herfst en winter en dat resulteert dan weer in meer mogelijkheden om het noorderlicht te spotten.
Er wordt vaak gedacht dat het voor het noorderlicht ook heel koud moet zijn, extreme temperaturen onder nul. Dit is niet waar. Wel moet er veel zonneactiviteit zijn. In Scandinavische winters hangen heldere en zonnige dagen echter vaak samen met erg koude nachten. Zo zul je merken dat in Zweden het noorderlicht ook wel te zien is in september. Het is dan vaak zonnig en onbewolkt en toch al best vroeg donker.
Hoe vergroot ik mijn kansen om het noorderlicht te zien?
Iedereen die naar Scandinavië reist wil het liefst van tevoren de zekerheid dat het noorderlicht te zien is. Helaas zijn natuurverschijnselen lastig te voorspellen en al helemaal niet in te plannen of te boeken. Toch kun je je wel degelijk voorbereiden op het zien van het noorderlicht. Hoe dan?
1. Houd de kans op noorderlicht in de gaten
Waar men enkele decennia geleden nog aangewezen was op toeval of eindeloos geduld (en misschien wat kennis en ervaring), is het tegenwoordig een stuk gemakkelijker om het noorderlicht te ‘voorspellen’. Er zijn apps beschikbaar die je vertellen wanneer de kans het grootst is en via websites kun je zelfs de actuele status van het noorderlicht volgen. Apps kunnen redelijk uiteenlopende verwachtingen laten zien (zoals eigenlijk alle meteorologische apps ook doen), dus het kan te adviseren zijn om er meerdere tegelijk in de gaten te houden.
- My Aurora Forecast. Deze app gebruiken wij zelf om wat langer vooruit te kijken in de tijd. In deze app kun je een kijkkans vinden vanaf het aankomende uur tot drie weken in de toekomst. Het spreekt voor zich dat de verwachtingen voor het komende uur een heel stuk nauwkeuriger zijn dan die van langer dan een week in de toekomst. Er wordt daarnaast ook een overzicht gegeven van de bewolking en de zonnewind.
- Hello Aurora: Forecast. In feite doet deze app hetzelfde als de eerdergenoemde My Aurora app en kijkt in de langetermijnverwachtingen zelfs nog iets verder vooruit. Deze app heeft als standaard taalinstelling Engels en in de gratis versie is dit ook niet te wijzigen. De verwachtingen komen in beide apps overeen, dus welke je kiest te gebruiken zal een kwestie van persoonlijke voorkeur zijn.
- Website NOAA . Op de website van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) kun je de Space Weather Prediction Center vinden. Hier kun je voor zowel het noordelijke als de zuidelijke halfrond actuele beelden vinden. Deze beelden helpen je te zien of het noorderlicht versterkt of verzwakt in de afgelopen periode en op dít moment. Wanneer je weet waar op de aardbol je jezelf bevindt is het heel gemakkelijk in gebruik. Zit jouw locatie onder het groene vlak, dan zou ik adviseren lekker buiten te gaan staan. Is het groene vlak plots geel of rood op je scherm? Bereid je dan voor op een fantastische lichtshow.
2. Kies de beste locatie voor het noorderlicht
Nadat je voor je reis een locatie hebt gezocht die je voldoende kans biedt op een ontmoeting met Lady Aurora, is het eenmaal aangekomen van belang om te bekijken op welke plek je goed zicht hebt wanneer het zover is. Denk er hierbij aan dat ruim zicht op het noorden handig is en dat een locatie met zo min mogelijk restlicht of kunstlicht het noorderlicht veel beter zichtbaar maakt. Kies bij voorkeur een plek die gemakkelijk te bereiken is vanaf een warme binnenlocatie. Het volgende punt legt uit waarom:
3. Geduld. Heel veel geduld.
Het noorderlicht staat erom bekend dat het nogal op zich laat wachten. Het leert je geduld te hebben en zal meestal pas erg laat in de avond of zelfs in de nachtelijke uren zichtbaar zijn. Het maakt ook schijnbewegingen, waarbij alles er op kan wijzen dat het eraan zit te komen en dan uiteindelijk tóch niet te zien is. Andersom komt dit ook voor, dat er schijnbaar onverwacht ineens een spectaculaire lichtshow aan de hemel verschijnt. Het punt is: je weet het niet en het enige dat je nog kunt doen is afwachten. Dit doe je natuurlijk het liefst urenlang in de buitenlucht met temperaturen ver onder het nulpunt, hoe mooi de sterrenhemel ook zonder het noorderlicht ook kan zijn. Ga dus gerust binnen zitten bij een knisperend haardvuurtje, doe een spelletje met vrienden en familie en stuur af en toe iemand naar buiten om te kijken. Vind je het toch te laat worden? Je kunt ons bij een verblijf altijd vragen om het in de gaten te houden en je wakker te bellen wanneer we het noorderlicht signaleren.
4. Zorg dat je camera klaar ligt voor de mooiste shots van Aurora Borealis
Wanneer je dan eindelijk het noorderlicht te zien krijgt, wil je daar het liefst zo veel mogelijk mensen jaloers mee maken. Logisch, want voor velen is het een bucketlist item en sommigen ondernemen zelfs meerdere reizen richting het noorden voordat het moment daar is.
- Instellingen. Heb je een fotocamera, zorg dan dat je ruim van tevoren controleert wat voor jouw camera de beste instellingen zijn om het noorderlicht vast te leggen. Wanneer het noorderlicht eenmaal verschijnt, weet je nooit hoe lang (of kort) het te zien zal zijn en het zou bijzonder jammer zijn wanneer jij al die tijd bezig bent met het instellen van je camera.
- Accu/batterij. Of je nou een professionele spiegelreflexcamera hebt of het noorderlicht op de foto wilt krijgen met de camera van je telefoon, zorg ervoor dat de accu rúím voldoende opgeladen is. Zoals eerder gezegd laat het noorderlicht zich vaak zien wanneer het buiten erg fris is en laat dat nou de minst wenselijke situatie zijn voor de levensduur van accu’s en batterijen. Je hoeft niet raar te staan kijken wanneer de batterij van je telefoon enkele tientallen procenten daalt binnen enkele minuten wanneer het buiten -25 graden Celsius is. Heb je voor je camera een reserveaccu of een powerbank voor je telefoon, zorg er dan voor dat je die zo dicht mogelijk bij je lichaam bewaart (bijvoorbeeld in een binnenzak of broekzak van de broek die je onder je skibroek draagt).
- Praktisch. De meeste camera’s en telefoons laten zich het gemakkelijkst bedienen met blote handen. Je voelt hem al aankomen: dat gaat met temperaturen ver onder het vriespunt héél snel pijn doen. Er zijn speciale handschoentjes die je in staat stellen je telefoon te blijven gebruiken, maar ik vermoed dat die handschoentjes niet ontworpen zijn op dit soort vrieskou. Doe dus af en toe even je wanten aan en neem ook (herbruikbare) handverwarmers mee die je in je zak kunt stoppen.
Dat het noorderlicht in geen enkel opzicht te vergelijken is met de vele planbare excursies en activiteiten die Scandinavië te bieden heeft, moge duidelijk zijn. Wanneer dit dan ook je enige reden is om naar het noorden af te reizen, zou je weleens van de (zeer) koude kermis thuis kunnen komen. Plan je reis dan ook vooral om toffe avonturen te beleven met vrienden of familie en zie het noorderlicht als een prachtige kers op de taart wanneer het gebeurt!
